مارتنزیت تمپر شده چیست؟

مارتنزیت تمپر شده یک نوع ریزساختار فولاد است که در اثر عملیات حرارتی تمپر کردن بر روی مارتنزیت ایجاد می‌شود. تمپر کردن یک عملیات حرارتی است که در آن فولاد پس از کوئنچ کردن، به دمای پایین‌تری (معمولاً زیر 500 درجه سانتیگراد) گرم می‌شود و سپس در آن دما نگه داشته می‌شود.

در طی عملیات تمپر کردن، صفحات اتم‌های کربن در مارتنزیت به صورت تدریجی با یکدیگر ترکیب می‌شوند و یک ساختار کریستالی با دانه‌های ریزتر تشکیل می‌دهند. این امر باعث می‌شود که سختی فولاد کاهش یابد و انعطاف‌پذیری آن افزایش یابد.

خواص مارتنزیت تمپر شده

• سختی: سختی مارتنزیت تمپر شده کمتر از مارتنزیت کوئنچ شده است.
• انعطاف‌پذیری: انعطاف‌پذیری مارتنزیت تمپر شده بیشتر از مارتنزیت کوئنچ شده است.
• چقرمگی: چقرمگی مارتنزیت تمپر شده بیشتر از مارتنزیت کوئنچ شده است.

کاربردهای مارتنزیت تمپر شده

مارتنزیت تمپر شده در تولید فولادهای ابزار، فولادهای ضد زنگ و فولادهای ساختمانی کاربرد دارد.

مراحل تشکیل مارتنزیت تمپر شده

برای تشکیل مارتنزیت تمپر شده، فولادها باید تحت عملیات حرارتی خاصی قرار گیرند. این عملیات حرارتی شامل مراحل زیر است:

1. کوئنچ کردن فولاد: در این مرحله، فولاد به سرعت سرد می‌شود تا مارتنزیت تشکیل شود.
2. تمپر کردن فولاد: در این مرحله، فولاد به دمای پایین‌تری گرم می‌شود و سپس در آن دما نگه داشته می‌شود.

دمای تمپر کردن و مدت زمان نگه داشتن فولاد در دمای تمپر کردن، بر خواص فولاد تمپر شده تاثیر می‌گذارد.

عوامل موثر بر تشکیل مارتنزیت تمپر شده

عوامل موثر بر تشکیل مارتنزیت تمپر شده عبارتند از:

• ترکیب شیمیایی فولاد: درصد کربن در فولاد یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر تشکیل مارتنزیت تمپر شده است. با افزایش درصد کربن، استحکام مارتنزیت تمپر شده افزایش می‌یابد.
• سرعت سرد کردن فولاد: سرعت سرد کردن فولاد عامل اصلی تشکیل مارتنزیت است. با افزایش سرعت سرد کردن فولاد، احتمال تشکیل مارتنزیت تمپر شده افزایش می‌یابد.
• دمای تمپر کردن: دمای تمپر کردن فولاد بر خواص مارتنزیت تمپر شده تاثیر می‌گذارد. با افزایش دمای تمپر کردن، سختی مارتنزیت تمپر شده کاهش می‌یابد و انعطاف‌پذیری آن افزایش می‌یابد.
• مدت زمان نگه داشتن فولاد در دمای تمپر کردن: مدت زمان نگه داشتن فولاد در دمای تمپر کردن بر خواص مارتنزیت تمپر شده تاثیر می‌گذارد. با افزایش مدت زمان نگه داشتن فولاد در دمای تمپر کردن، سختی مارتنزیت تمپر شده کاهش می‌یابد و انعطاف‌پذیری آن افزایش می‌یابد.